พันธุศาสตร (Genetics)
ลักษณะทางพันธุกรรม คือ ลักษณะที่เกิดข ึ้นในสิ่งมีชีวิตที่ควบคุมโดยยีน (Gene) และสามารถถายทอดจาก พอแมไปสูลูกไดแบงออกเปน 2 ประเภท คือ
1. ลักษณะที่เกี่ยวของดานปริมาณ (Quantitative Trait) เปนลักษณะที่มีความแปรผันแบบตอเนื่อง (Continuous Variation) ไมสามารถแยกเปนหมวดหมูได จึงตองอาศัยการวัด (Quantify) เพื่อใชในการ เปรียบเทียบ ถูกควบคุมดวยยีนจํานวนมาก ตัวอยางเชน ความสูง น้ำหนัก ผลผลิต
2. ลักษณะที่เกี่ยวของดานคุณภาพ (Qualitative Trait) เปนลักษณะที่แปรผันไมตอเนื่อง (Discontinuous Variation) สามารถแยกเปนหมวดหมูไดอยางชัดเจน มักถูกควบคุมดวยหนึ่งหรือสองยีน เชน การหอลิ้น หมูเลือด สีของดอกไม
ศัพทที่ตองทราบในการศึกษาพันธุศาสตร
1. ดีเอ็นเอ (Deoxyribonucleic acid, DNA) หมายถึง สารพันธุกรรมที่กําหนดกระบวนการตางๆ ของ สิ่งมีชีวิต โดยเก็บขอมูลไวในโครงสรางที่ประกอบไปดวย 3 สวน คือ น ้ำตาล หมูฟอสเฟต และกลุมเบส (A, G, T, C)
2. จีโนม (Genome) หมายถึง มวลสารพันธุกรรมทั้งหมดที่จําเปนตอการดํารงชีวิตอยางปกติของสิ่งมีชีวิต 3. ยีน (Gene) หมายถึง หนวยขอมูลที่เก็บไวบนดีเอ็นเอ โดยขอมูลนี้สวนมากกําหนดการสรางโปรตีนเพื่อ ใชในกระบวนการตางๆ และบางสวนควบคุมการสรางอารเอ็นเอ
4. ฟโนไทป (Phenotype) หมายถึง ลักษณะที่สิ่งมีชีวิตแสดงออกมาโดยควบคุมดวยสารพันธุกรรม และมี บางลักษณะที่ถูกควบคุมดวยสิ่งแวดลอมดวย
5. ลักษณะเดน (Dominant Trait) หมายถึง ลักษณะที่แสดงออกมาเมื่อมีแอลลีลเดนเพียงหนึ่ง (ใน เฮเทอโรไซโกต) หรือสองอัลลีล (ในโฮโมไซกัสโดมิแนนท)
6. ลักษณะดอย (Recessive Trait) หมายถึง ลักษณะที่จะถูกบดบังเมื่ออยูในรูปของเฮเทอโรไซโกต และ จะแสดงออกเมื่อเปนโฮโมไซกัสรีเซดซีฟเทานั้น
7. จีโนไทป (Genotype) หมายถึง การอธิบายยีนที่ควบคุมลักษณะของสิ่งมีชีวิต โดยบอกวามีแอลลีล อะไรบางในจีโนมนั้น โดยจํานวนแอลลีลที่มีจะเทากับจํานวนของชุดโครโมโซมที่อยูในสิ่งมีชีวิตนั้น
8. แอลลีล (Allele) หมายถึง รูปแบบของยีน โดยหนึ่งยีนสามารถมีไดหลายรูปแบบ และคําวาเปนแอลลีลิก (Allelic) ตอกัน หมายความวา แอลลีลเหลานั้นจะมีตําแหนงเดียวกันบนโครโมโซมที่เปนคูกัน (Homologous Chromosome)
9. โฮโมไซกัส หมายถึง จีโนไทปที่มีแอลลีลเหมือนกันสองแอลลีล เชน ใน TT, BB ในสิ่งมีชีวิตที่เปน Diploid หรือ DDD ใน Triploid
10. เฮเทอโรไซกัส (Heterozygous) หมายถึง จีโนไทปที่มีแอลลีลตางกัน เชน Tt, Bb ใน Diploid
11. เซลลรางกาย (Somatic Cell) หมายถึง เซลลปกติในรางกายมีการแบงเซลลแบบ Mitosis เทานั้น
12. เซลลสืบพันธุ (Sex Cell) หมายถึง เซลลที่เกี่ยวของกับการสืบพันธุแบงไดทั้งแบบ Mitosis และ Meiosis
13. โครโมโซมรางกาย (Autosome) หมายถึง โครโมโซมที่บรรจุขอมูลที่ใชในการเจริญเติบโต
14. โครโมโซมเพศ (Sex Chromosome) หมายถึง โครโมโซมที่มีขอมูลทําใหแยกเปนเพศชาย หรือเพศหญิง
15. เฮมิไซกัส (Hemizygous) หมายถึง สภาวะที่มีแอลลีลเพียงแอลลีลเดียวในเซลลที่เปน Diploid เชน มีแอลลีลอยูบนโครโมโซม X โดยที่ไมมีอยูบนโครโมโซม Y
16. โฮโมโลกัสโครโมโซม (Homologous Chromosome) หมายถึง โครโมโซมที่เปนคูกันในเซลลที่เปน Diploid (มีโครโมโซมชุด)
17. ลูกผสม (Hybrid) หมายถึง ลูกที่เกิดจากพอแมที่มีความแตกตางกัน
18. Linked Genes คือ ยีนที่เรียงตัวอยูบนโครโมโซมเดียวกัน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น